Pączek taki, jakim znamy go dziś, lekki i puszysty pojawił się na naszych stołach w osiemnastym wieku, kiedy to do wypieków zaczęto używać drożdży. Jędrzej Kitowicz, ksiądz i pamiętnikarz dwieście lat temu pisał tak: „[…] dziś pączek jest tak pulchny, tak lekki, że ścisnąwszy go w ręku znowu się rozciąga i pęcznieje do swojej objętości, a wiatr zdmuchnąłby go z półmiska”.
Najwięcej pączków zjadamy w Tłusty Czwartek, który to dzień otwiera ostatni tydzień karnawału i zapowiada nadejście Wielkiego Postu. Przed cieszącymi się dobrą opinią cukierniami ustawiają wtedy się długie kolejki, czasami jeszcze w noc poprzedzającą zapusty, a cukiernicy wyrabiają ciasto i nadgodziny, ku satysfakcji nienasyconych tego dnia klientów.
Jak wygląda pączek idealny?
Wbrew temu, co sądzi wielu, pączek doskonały powinien być mały, tak aby z łatwością mieścił się w dłoni. Ma ważyć nie więcej niż 70 gramów i wystarczyć na dwa lub trzy kęsy. Sercem pączka jest nadzienie, a tu wybór jest przeogromny. Od wyszukanych konfitur z płatków róż poprzez słodko-kwaśne powidła śliwkowe i marmolady aż do wynalazków jak np. budyń. Spotkać możemy również pączki nadzienia pozbawione, wybierane przez tych, którzy przepadają za smakiem drożdżowego ciasta.
Mąka tortowa, odpowiednio leżakowana, którą należy przesiać przez sito w celu napowietrzenia jej, śmietana, jaja, masło i margaryna, cukier oraz drożdże, a także odrobina wódki to główne składniki ciasta, z którego formuje się pączki. Tradycyjny pączek smażony jest na smalcu, razem z nadzieniem, a nie szprycowany po wyjęciu go z gara.
Pączek doskonały powinien być lekko spłaszczony i mieć jasną obwódkę dookoła, co ma zaświadczać, że smażony był w tłuszczu o odpowiedniej temperaturze
Wartość kaloryczna pączka
Spoglądając na recepturę widać od razu, że pączki to frykasy wysoce energetyczne. Ile kalorii ma pączek? Zależy to od jego wielkości, temperatury tłuszczu, w którym był smażony, rodzaju nadzienia czy wreszcie od tego, czy udekorowany został lukrem, posypany cukrem pudrem czy też wykapany w czekoladzie.
Pączek z samego ciasta, bez nadzienia lub cukru pudru dostarczy 200 kalorii
Pączek z nadzieniem z powideł posypany cukrem pudrem oceniany jest na 300 kalorii
Pączek z nadzieniem i lukrem liczony jest na 350 kalorii
Biorąc pod uwagę, że dzienna zalecana dawka kalorii dla kobiety wynosi około 2500, łatwo policzyć, że już kilka pączków zjedzonych w ciągu dnia sprawi, że przekroczymy nasze zapotrzebowanie na energię. W dodatku będą to tzw. puste kalorie, przed którymi słusznie ostrzegają dietetycy, a które to kalorie obwiniane są wybuch plagi otyłości. Sięgając po następnego pączka warto o tym pamiętać.
Czy można zmniejszyć wartość kaloryczną pączka?
Pączek jest produktem wysokokalorycznym i ciężkostrawnym. Można jednakże obniżyć jego kaloryczność poprzez rezygnację ze smażenia na tłuszczu. Zamiast tego wyrośniętą kulkę drożdżowego ciasta wkładamy do piekarnika nagrzanego do temperatury 190 C i pieczemy przez 15 minut. Zrezygnujmy też z lukru czy cukru pudru, czekolady itp., a jeżeli lubimy pączki z nadzieniem, użyjmy owoców lekko podsmażonych z minimalną ilością cukru.
Pączek pączkowi nierówny
Pączki z hipermarketów biją na głowę ceną te wypiekane w cukierniach. Nie jest tajemnicą, że hipermarkety konkurują ze sobą w walce o klienta i maksymalnie zbijają ceny produktów. Odbywa się to kosztem jakości. Nie inaczej jest z pączkami. Patrząc na skład, gdzie zamiast jajek mamy masę jajeczną z dodatkiem barwników, w towarzystwie długiej listy słów brzmiących niejadalnie, z licznymi E, możemy zastanawiać się, co wspólnego ma pączek z hipermarketu z tym wypiekanym tradycyjnymi metodami. Niewiele. Pączek z hipermarketu zaleca się do klienta …ceną i chemicznie wydłużonym terminem przydatności do spożycia. Wątpliwe rekomendacje.
Jeść czy nie jeść?
Biorąc pod uwagę to, ile kalorii ma pączek, osoby zmagające się z nadwagą powinny spożywać ten przysmak sporadycznie. W pączkach znajduje się stosunkowo dużo sodu i powinny pamiętać o tym osoby na diecie niskosodowej. Z kolei ci wszyscy, którzy stosują się do zaleceń diety niskotłuszczowej, po zjedzeniu paczka mogą nabawić się niestrawności. Pomaga wtedy szklanka mocnej gorzkiej herbaty.
Sięgając po prawdziwego, przyrządzonego z najlepszych produktów pączka warto pamiętać, że jest on, choć tłusty i ciężkostrawny częścią naszej tradycji i kultury. Panuje przekonanie, że pączki zjedzone w Tłusty Czwartek nie tuczą. Ile w tym prawdy, nie wiadomo. Z pewnością wprawiają w dobry nastrój.
